4/2/14
"Doktorze S., moje oczy są czerwone i pieką pod koniec dnia pracy".
"Pacjencie, jaki rodzaj pracy wykonujesz? Opowiedz mi coś o swoich warunkach pracy".
"Jestem grafikiem komputerowym. Siedzę i wpatruję się w mój dwudziestosiedmiocalowy ekran HD godzinami, delikatnie dostosowując kompozycję każdego piksela. Moje studio jest klimatyzowane, ale nie nawilżane, więc po kilku godzinach pracy czuję się suchy jak kość".
"Jeszcze jedno pytanie... czy można płakać łzami? Powiedzmy podczas obierania i krojenia cebuli?"
Potrzeba mrugania
Mruganie to złożona funkcja powiek, której ukończenie skutkuje czystą, odświeżoną i ponownie zwilżoną powierzchnią rogówki. Łzy, które są spłukiwane po zewnętrznej stronie oka przy każdym mrugnięciu, dostarczają tlen i inne składniki odżywcze do zewnętrznej warstwy komórek, pomagając w odbudowie i rewitalizacji tkanki powierzchniowej.
Mruganie charakteryzuje się pełnym przesunięciem górnej powieki nad oko, aby zetknąć się z dolną powieką. Zakończenie tego ruchu odbywa się delikatnie, bez ściskania. Aby być skutecznym, pełne zamknięcie oka musi być powtarzane dość często. Częstotliwość mrugania różni się w zależności od badacza, ale większość źródeł podaje średnią od sześciu do dziesięciu pełnych mrugnięć na minutę w normalnych warunkach oglądania.
Problem przeciw mruganiu naszego pokolenia
W dawnych czasach - powiedzmy w latach 1750-1950 - najbardziej obciążającym problemem dla powierzchni oka była dobra książka lub intensywna nauka. Czytelnik zajmował się tekstem i powoli jego oczy wysychały, aż do momentu, gdy konieczna była "przerwa na odpoczynek".
Zmiany środowiskowe lub zawodowe w naszym stylu życia na przestrzeni pokoleń przyczyniły się do zmniejszenia częstotliwości mrugania. Ostatnio w tym negatywnym postępie rozwojowym jest wpływ ekranu telewizyjnego, kineskopu, ekranu LED, komputera podręcznego i kieszonkowego na częstotliwość mrugania. Wygląda na to, że wraz ze wzrostem poziomu uwagi mruganie cierpi. Najpierw oczy zamykają się mniej, potem niecałkowicie, a w końcu rzadko tylko wtedy, gdy suchość powierzchni zmusza osobę do desperackich środków. Musi mrugać, bo inaczej (tak mu się wydaje) jego oczy wyskoczą z oczodołów.
Na przestrzeni dziesięcioleci coraz większą szkodę wyrządza klimatyzacja - zarówno ogrzewanie, jak i chłodzenie - gdy nie jest nawilżana. Wpatrywanie się w ekrany konsoli w suchym otoczeniu przyspiesza wysychanie rogówki i powoduje dyskomfort.
Powierzchnia oka jest systemem biologicznym. Żywe systemy wymagają pewnego stopnia wilgotności. Jeśli komórki oka - lub jakiejkolwiek powierzchni biologicznej - wyschną, obumrą. Martwe komórki rogówki odpadają od rogówki i unoszą się we łzach na powierzchni oka, dopóki nie zostaną zmyte podczas mrugania. Dopóki powierzchnia nie zostanie oczyszczona, martwe komórki są uważane przez oko za ciała obce, co powoduje podrażnienie i odruch mrugania.
Kiedy komórki obumierają i odpadają, znajdujące się pod nimi zakończenia nerwowe wysyłają sygnały bólowe do układu nerwowego. Wrażenie to może być odczuwane jako ból, pieczenie, podrażnienie lub swędzenie, w zależności od stopnia utraty komórek.
Jak radzić sobie z suchym okiem wywołanym czynnikami środowiskowymi
Po wysuszeniu powierzchni oka większość zabiegów wydaje się pogarszać sytuację: powodować pieczenie i kłucie, być może nawet bardziej niż samo suche oko. Każdy substytut łez, każda ilość mrugania będzie początkowo irytująca. Ale to naprawdę wszystko, co można zrobić na tym etapie: zwilżanie i mruganie.
Zapobieganie
Podobnie jak w przypadku wielu innych schorzeń, najlepszym sposobem leczenia nawracającego suchego oka wywołanego czynnikami środowiskowymi jest zapobieganie. Dla oka, które ma naturalny dopływ łez, mruganie jest najpewniejszym sposobem zapobiegania kłuciu i pieczeniu po całym dniu pracy przy komputerze. Dodatkowo, wiele źródeł zaleca stosowanie "zasady 20": po każdych dwudziestu minutach pracy należy podnieść wzrok znad tekstu lub oderwać go od ekranu, zamrugać i ponownie skupić się na stronie dwadzieścia razy. To powtarzalne ćwiczenie jednocześnie zwilża oko i rozluźnia mechanizm ogniskowania oka.
Rezultatem są zrelaksowane i wygodne oczy, które mogą nadal dostarczać ważnych i wysokiej jakości informacji przez dłuższe godziny pracy.
Bezalel Schendowich, OD
Przewodniczący i koordynator ds. edukacji, JOS
Członek IACLE
Członek Medycznej Rady Doradczej NKCF
Centrum Medyczne Sha'are Zedek, Jerozolima, IZRAEL
